System edukacji w PL

Konstytucja RP gwarantuje każdemu prawo do nauki. Od 6 do 18 roku życia nauka jest obowiązkowa, jakkolwiek obowiązek nauki obejmuje jedynie szkołę podstawową i gimnazjum. Po reformie szkolnictwa wprowadzonej w 2012 roku nauczanie jest obowiązkowe już dla 6-latków. Odbywa się to w zależności od możliwości i woli rodziców w ostatnim roku uczęszczania do przedszkola lub poprzez posłania 6-latka do pierwszej klasy szkoły podstawowej.

 

Struktura

Struktura systemu oświaty przewiduje kolejne stopnie edukacji:

 

Przedszkole

Do przedszkola mogą zacząć uczęszczać dzieci 2,5 roczne. Zazwyczaj jednak wychowaniem przedszkolnym objęte są dzieci od 3 do 6 roku życia. Ostatni rok przedszkola zwyczajowo nazywany „zerówką” jest obowiązkowy dla wszystkich dzieci, ponieważ ma przygotować do szkoły podstawowej. Do zerówki dziecko może uczęszczać w przedszkolu lub w oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej, jeśli taki istnieje.


Szkoła podstawowa
Szkoła podstawowa to 6-stopniowy program nauczania podzielony na dwa trzyletnie etapy. Pierwszy etap nauczania jest zintegrowany, tzn. nie ma w nim podziału na przedmioty. Zazwyczaj wszystkie zajęcia prowadzi jeden nauczyciel, który jest wychowawcą klasy. Od pierwszej klasy uczniowie uczestniczą w zajęciach z religii lub etyki. Szkoła podstawowa ma również za zadanie zapewnić dzieciom możliwość uczestniczenia w dodatkowych zajęciach wspomagających rozwój psychofizyczny.
Drugi etap to klasy 4-6. Zajęcia odbywają się w systemie bloków 45 minutowych, zostają wprowadzone oddzielne przedmioty, prowadzone przez nauczycieli-specjalistów. Jeden z nauczycieli prowadzi klasę jako opiekun i wychowawca.
Po zakończeniu edukacji w szkole podstawowej uczniowie przystępują do sprawdzianu wiedzy i umiejętności przeprowadzanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Egzamin jest obowiązkowy. W szczególnych przypadkach egzamin jest dostosowywany do indywidualnych potrzeb ucznia. Istnieje także możliwość zorganizowania egzaminu w specjalnie przystosowanych warunkach.


Gimnazjum
Drugim etapem obowiązkowej edukacji jest trzyletnie gimnazjum. Szkoła przeznaczona jest dla uczniów od 13 do 16 roku życia.
Nauka na tym etapie ma, podobnie jak w szkole podstawowej, charakter ogólny.
W ramach dodatkowych zajęć uczniowie mogą uczestniczyć w zajęciach wychowania do życia w rodzinie, jednak jest uzależnione od woli rodziców.
Dodatkowo w gimnazjum zostają wprowadzone  zajęcia artystyczne, techniczne i drugi  język nowożytny.
Podobnie jak w szkole podstawowej, ten etap edukacji również zakończony jest sprawdzianem wiedzy: humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej i językowej. Nie ma określonej minimalnej liczby punktów, które uczeń musi zdobyć by zdać egzamin, ale jego wyniki są brane pod uwagę przy decyzji o przyjęciu do szkoły ponadgimnazjalnej.


Szkoły ponadgimnazjalne
Polski system edukacji oferuje bogaty wybór szkół ponadgimnazjalnych. Jedynie szkoły kończące się egzaminem maturalnym umożliwiają kontynuację edukacji na uczelni wyższej. Rodzaje szkół ponadgimnazjalnych:

 

  • 2 lub 3-letnie zasadnicze szkoły zawodowe. Ukończenie szkoły zawodowej umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Po zdaniu egzaminu końcowego można kontynuować naukę w liceach lub technikach uzupełniających.
  • 3-letnie licea ogólnokształcące. Absolwenci liceów uzyskują świadectwo dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego.
  • 4-letnie technika, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu zawodowego i świadectwa dojrzałości.  
  • 2-letnie uzupełniające licea ogólnokształcące umożliwiające uzyskania świadectwa dojrzałości.
  • 2,5-roczne szkoły policealne, których ukończenie umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu zawodowego.
  • 3 letnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, umożliwiają uzyskanie świadectwa przysposobienia zawodowego.

 

Przedmioty

W polskim systemie edukacji istnieją następujące przedmioty nauczania: historia, język polski, języki obce nowożytne, biologia, geografia, wiedza o społeczeństwie, muzyka, plastyka, chemia, fizyka, wychowanie fizyczne, informatyka, matematyka, zajęcia artystyczne i techniczne, edukacja dla bezpieczeństwa, ewentualnie języki starożytne w szkołach o profilach specjalnych.

 

System oświaty umożliwia również naukę w szkołach niepublicznych oraz w domu, o ile są  realizowane założenia dla danego etapu edukacji.

 

AD