Izby zawodowe

W Polsce istnieje grupa profesji, zwana zawodami zaufania publicznego, do wykonywania których należy mieć nie tylko odpowiednie wykształcenie, ale też zezwolenie na wykonywanie zawodu, co jest jednoznaczne z byciem członkiem izby zawodowej.

 

Zawody zaufania publicznego

Dotychczas nie powstała żadna jednoznaczna definicja zawodów zaufania publicznego. Najprościej można powiedzieć, że są to zawody zrzeszone w samorządach. Można jednak wymienić kilka łączących i wyróżniających je na tle innych profesji cech:

 

• ich wykonywanie regulują ścisłe przepisy właściwe dla danego zawodu
• wymagają szczególnego zaufania między klientem a wykonawca usługi (np. pacjentem a lekarzem)
• gwarantują zachowanie tajemnicy zawodowej
• wykazują się dbałością o interes publiczny
• posiadają kodeks etyczny

 

W tej chwili w Polsce zawody zaufania publicznego wykonują: adwokaci, radcy prawni, notariusze, komornicy, doradcy podatkowi, sędziowie, kuratorzy sądowi, lekarze i stomatolodzy, pielęgniarki i położne, aptekarze, lekarze weterynarii, rzecznicy patentowi, biegli rewidenci, architekci, inżynierowie budownictwa, urbaniści, diagności laboratoryjni oraz psychologowie.

 

 

Samorządy zawodowe

Samorządy, zwane też izbami lub korporacjami, funkcjonują zgodnie z art. 17 Konstytucji RP. Ich celem jest dbałość o interes zrzeszonych członków oraz sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem przez nich pracy, tzn. z poszanowaniem dobra klientów. Przynależność do izb jest obligatoryjna dla osób chcących wykonywać skupione przez nie profesje.
W praktyce, osoba, która zdobyła wykształcenie w danej dziedzinie, np. medycynie, może pracować jako lekarz dopiero po otrzymaniu od izby lekarskiej (na własny wniosek) pozwolenia na wykonywanie zawodu. Mając taki dokument w ręku automatycznie zostaje członkiem samorządu zawodowego. To samo dotyczy lekarza, który wraca do zawodu po dłuższej przerwie lub nieobecności w kraju.

Poza wydawaniem prawa do wykonywania zawodu, izby zajmują się rejestracją osób wykonujących dane prace, doskonaleniem zawodowym oraz dbałością o świadczenia socjalne. Co ważne, zajmują się też sądownictwem dyscyplinarnym, tzn. mogą pozbawiać prawa do wykonywania zawodu, jeśli czyjaś działalność urąga dobremu imieniu profesji. 

 

KB